Ο ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΧΙΩΤΙΚΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1956 από την αείμνηστη Μαρία Ανδρέα Λαιμού, το γένος Κωνσταντή Ι. Καρρά, η οποία είχε στενή συνεργάτιδα την ακούραστη δασκάλα Μαριάνθη Φισφή.
Η Προσωρινή Ιδρυτική Επιτροπή αποτελείτο από τις αείμνηστες Μαρία Ανδρέα Λαιμού, Μαριάνθη Φισφή, Μήτσα Δήμου, Ηρώ Μενή, Παρασκευή (Κική) Γεμέλου, ΄Αννα Ξυλά, Μάρω Κυπριάδου, Ερατώ Βενιάδου, Ισμήνη Θρουβάλα, Βασούλα Μπουρνιά, Στέλλα Λεριώτου, Ουράνα Διοματάρη, Ιωάννα Μαλαγαρδή, Μήτσα Παρίση, Πόπη Χριστοφορίδου, Ελένη Μισαϊλίδου, Ευαγγελία Σωτηροπούλου, Ερατώ Μπουκογιάννη, Ιωάννης Σγόντζος (δικηγόρος).
Ο Σύνδεσμος «Οι Φίλοι του Χιώτικου Χωριού» σκοπό και στόχο έχει την πολιτιστική, πνευματική, υλική ανάπτυξη των χωριών της Χίου και την εκμάθηση και συνέχιση της παραδοσιακής λαϊκής και Χιώτικης τέχνης. Προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες με το πολύπλευρο κοινωνικό του έργο σε εποχή που ‘το χωριό’ περνούσε κρίση μαρασμού, ανέχειας και εγκατάλειψης και επιδόθηκε σ’ έναν ανθρώπινο αγώνα για την επιβίωση του.
Το Νοέμβριο του 1956 έγινε η πρώτη Γενική Συνέλευση και εξελέγη το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο, τα μέλη του οποίου ήσαν οι αείμνηστες Μαρία Ανδρέα Λαιμού, Μαριάνθη Φισφή, Μήτσα Δήμου, ΄Αννα Ξυλά, Παρασκευή (Κική) Γεμέλου, Ηρώ Μενή και Μάρω Κυπριάδου. Πρώτη Πρόεδρος η Μαρία Λαιμού, πρώτη Γενική Γραμματεύς η Μαριάνθη Φισφή. Ιδρύθηκε και στη Χίο Τοπική Επιτροπή.΄Αξια συνεργάτις του Συνδέσμου η αείμνηση Δέσποινα Πλατή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρώτος ιδιώτης ενισχυτής του Σωματείου ήταν ο αείμνηστος Ιωάννης Κ. Καρράς, αδελφός της ιδρύτριας Μαρίας Λαιμού.
Το Σωματείο «Γυναικείος Σύνδεσμος Οι Φίλοι του Χιώτικου Χωριού» ίδρυσε τα Σπίτια Χωριού σε 15 χωριά κυρίως στα ορεινά, όπου κοινωνικοί λειτουργοί, δασκάλες οικοκυρικής, ραπτικής, υφαντικής, δαντέλας κεντήματος και γενικά λαϊκής χειροτεχνίας βοήθησαν στον εκπολιτισμό και ανύψωση του βιοτικού επιπέδου.
Στο τομέα της κοινωφελούς δράσης συνετέλεσαν τα «Σπίτια» του Σωματείου στο άσπρισμα των χωριών, καθαρισμό εκκλησιών, βοήθεια τραυματιών, διοργάνωση εκδρομών, οργανώσεις μουσείων τοπικών ενδυμασιών, ίδρυση βιβλιοθηκών, διάθεση ραδιοφώνων, διδασκαλία λαϊκών χορών και σε πολλά άλλα, τα οποία ανέβασαν το πολιτισμικό επίπεδο των χωριών της Χίου. Ιδρύθηκε Ταπητουργική Σχολή στη Βολισσό, Σχολή Χανδρίνων και Υφαντικής στο Πυργί, ενίσχυσαν πολλά Δημοτικά σχολεία με διάφορα αναγκαία είδη και ενίσχυσαν πολλούς άπορους μαθητές.(1956-1959). Επόμενος στόχος η ίδρυση στην πόλη Χίο το «Σπίτι του κοριτσιού».
Το πρώτο «Σπίτι Κοριτσιού» ιδρύθηκε από το Σωματείο το 1960 για τις Χιωτοπούλες της πρωτεύουσας του νησιού, οι οποίες για διάφορους λόγους-κυρίως οικονομικούς-σταματούσαν την μόρφωση τους στο δημοτικό σχολείο. Το ‘σπίτι’ αυτό στεγάσθηκε στην οικία του πατέρα της Μαρίας Λαιμού, Κωσταντή Ιω. Καρρά. Στο «Σπίτι του Κοριτσιού» εδιδάσκοντο η ραπτική, το κέντημα και γενικά η οικοκυρική σε όλες τις εκδηλώσεις της, η μαγειρική, η ζαχαροπλαστική, η βρεφοκομία κλπ.
Οι εκθέσεις χειροτεχνημάτων αποτελούσαν ένα πειστικό μέσο για τη διάδοση των σκοπών το Σωματείου. Σημειώνουμε εδώ ό η Δ΄ Έκθεσις Χειροτεχνημάτων του Συνδέσμου έγινε στη μεγάλη αίθουσα του άνω ορόφου της Βιβλιοθήκης Κοραή. (Εφημερίς Πρόοδος 11-8-1961).
Η πολιτιστική αυτή κίνηση υπήρξε φυτώριο επαγγελματικής κατάρτισης και το κέντρο αυτό θα εξελισσόταν σε Επαγγελματική Σχολή όλου του νησιού για τα κορίτσια που δεν είχαν τη δυνατότητα να σπουδάσουν.
Το 1964 ο Σύνδεσμος ίδρυσε την Επαγγελματική Οικοκυρική Σχολή, η οποία λειτούργησε για πρώτη φορά το 1965. Η Σχολή στεγάσθηκε στην οικία του αείμνηστου Ιωάννη Μ. Καρρά, ο οποίος την δώρισε στο Σωματείο μαζί με το οικόπεδο, στο οποίο έκτισε αργότερα, το 1969, το Οικοτροφείο, ένα διώροφο κτίριο, για την διαμονή των μαθητριών της Σχολής, το οποίο ονομάσθηκε «Οικοτροφείο Καλλιόπη Μ.Καρρά». Το οικοτροφείο είχε την δυνατότητα να φιλοξενήσει 100 μαθήτριες περίπου. Στη Σχολή στεγάσθηκαν και φοίτησαν κορίτσια όχι μόνο από την Χίο αλλά και από την υπόλοιπη Ελλάδα (Λήμνο, Μυτιλήνη, Σάμο, ΄Εβρο) και την Κύπρο. Η Σχολή, προς τιμήν του, ονομάσθηκε Καρράδειος Επαγγελματική Οικοκυρική Σχολή Χίου.
Η λειτουργία της εν λόγω Σχολής επετράπη με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων τον Ιούλιο 1965. Η φοίτηση στη Σχολή ήταν αρχικά τετραετής και αργότερα το 1968 έγινε πενταετής, επειδή προστέθηκε ένα ακόμα έτος που χαρακτηρίσθηκε έτος ειδίκευσης. Οι μαθήτριες ελάμβαναν τεχνική και θεωρητική μόρφωση, το δε πτυχίο ήταν ισότιμο εκείνου Δημοσίων Οικοκυρικών Σχολών, ώστε να έχουν καλή επαγγελματική αποκατάσταση. Διδάσκετο επίσης και η γαλλική γλώσσα.
Το 1984 η Σχολή έπαυσε να λειτουργεί, λόγω αλλαγής του εκπαιδευτικού συστήματος και την κατάργηση της Κατωτέρας Τεχνικής Εκπαίδευσης και μετά από απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Μελών του συλλόγου το κτίριο αυτό δωρήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην δημιουργία, εγκατάσταση και λειτουργία Σχολών του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Χίο.
Το 1987, ο «Γυναικείος Σύνδεσμος Οι Φίλοι του Χιώτικου Χωριού» ίδρυσε το «Επιμορφωτικό Εργαστήρι», μια μικρογραφία της Καρραδείου Σχολής, με τμήματα Λαϊκής χειροτεχνίας, υφαντικής, κεντήματος, κοπανέλι, όπου συνεχίζεται η εκμάθηση της Χιακής Λαϊκής Τέχνης. Επίσης διδάσκεται, δωρεάν, κοπτική-ραπτική σε ταχύρρυθμα τμήματα. Το εργαστήρι λειτουργεί σαν παράρτημα του Σωματείου «Οι Φίλοι του Χιώτικου Χωριού» στη Χίο, και στεγάζεται σε κτίριο που παραχωρείται δωρεάν από τον Μορφωτικό Σύνδεσμο Βαρβασίου ‘Ο Φάρος’. Τα λειτουργικά έξοδα του εργαστηρίου και τα έξοδα συντήρησης του κτιρίου επιβαρύνουν εξ ολοκλήρου τον «Γυναικείο Σύνδεσμο Οι Φίλοι του Χιώτικου Χωριού».
Χορηγεί βοηθήματα σπουδών σε οικονομικά αδύνατους φοιτητές και σπουδαστές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, κατά προτίμηση κατοίκους χωριών της Χίου, καθώς επίσης και δύο υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, η μία εκ των οποίων δίδεται στη μνήμη της ιδρύτριας Μαρίας Ανδρέα Λαιμού. Τα σπουδαστικά βοηθήματα χορηγούνται καθ’ όλη την διάρκεια της φοίτησης, όπως ορίζεται από την Σχολή.
Παράλληλα, ο Σύνδεσμος έδειξε και δείχνει έμπρακτο ενδιαφέρον σε κάθε κοινωνικό πρόβλημα, όπως εξοπλισμό κοινοτικών ιατρείων, παροχή ιατρικών εξετάσεων, εγκαταστάσεις παιδικής χαράς, δημιουργία βιβλιοθηκών με νέα βιβλία, εορταστικές εκδηλώσεις, όπως και ενίσχυση επιστημονικών Χιακών περιοδικών και βιβλίων, εξοπλισμό σχολείων με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, επισκευή και συντήρηση σχολικών κτιρίων, ενίσχυση κοινωνικών φορέων και ομάδων, ενίσχυση της Ιεράς Μητρόπολης Χίου στο έργο της για τα συσσίτια, δημιουργία δασικών πυρήνων, παροχή ιατρικών εξετάσεων, υιοθεσία βιβλίων Βιβλιοθήκης Κοραή. Συνεργάζεται με πολιτιστικούς συλλόγους των χωριών της Χίου για την εκμάθηση τέχνης, ήτοι, κοπτικής-ραπτικής, πλεκτικής και παραδοσιακών χορών. Τα μαθήματα επιχορηγούνται από τον «Γυναικείο Σύνδεσμο Οι Φίλοι του Χιώτικου Χωριού».
Τον Απρίλιο 2014 έγινε η παρουσίαση του παλαίτυπου βιβλίου που ανήκει στην Βιβλιοθήκη Κοραή «Περί του Πελοποννησιακού Πολέμου» του Θουκυδίδη, η συντήρηση του οποίου έγινε με δαπάνη του Γυναικείου Συνδέσμου «Οι Φίλοι του Χιώτικου Χωριού» στη μνήμη της επίτιμης Προέδρου και Ιδρυτικού Μέλους του Σωματείου Ηρώς Γ. Μενή.
Τον Σεπτέμβριο 2017 έγινε η παρουσίαση του παλαίτυπου «Αριστοφάνους Κωμωδίαι ΄Ενδεκα», που ανήκει στις συλλογές της Βιβλιοθήκης, του οποίου η συντήρηση έγινε, επίσης, με δαπάνη του Σωματείου, στη μνήμη της επίτιμης Προέδρου Μαίρης Κ. Φαφαλιού. Οι παρουσιάσεις των δύο βιβλίων έγιναν στο αναγνωστήριο της Βιβλιοθήκης «Κοραής» στη Χίο.
Το πολιτιστικό έργο του Συλλόγου περιλαμβάνει επίσης έκδοση του φιλολογικού περιοδικού ‘Καμπάνες’, επισκέψεις σε μουσεία, ομιλίες-διαλέξεις ενημερωτικού και επιμορφωτικού χαρακτήρα, διοργάνωση και συμμετοχή σε φιλολογικές Ημερίδες, συμμετοχή σε συνέδρια, όπως στο συνέδριο για τον Μικρασιατικό Πολιτισμό στο Αμφιθέατρο AULA της Φιλοσοφικής με θέμα «Μικρασιατικός Ελληνισμός &Πολιτισμός», προκήρυξη Πανελληνίου διαγωνισμού από την Ακαδημία με θέμα «Εκπαίδευση και προσωπικότητες της Χίου από τον 16ο έως 18ο αιώνα», προκήρυξη διαγωνισμού από τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση Χίου με θέμα «Η Παράδοση πρέπει να καθοδηγεί τον σύγχρονο άνθρωπο όπως το πολικό αστέρι τους ναυτικούς», παρουσίαση βιβλίων όπως:
α) «Οι Καρυές της Χίου – Ιστορικά και Λαογραφικά στοιχεία» των κ.κ. Ανδρέα Μιχαηλίδη, Αιμιλίας Τσακίρη, Ιακώβου Ψώρα, η οποία έγινε στη φιλολογική αίθουσα «Παρνασσός»,
β) «Καππαδοκία» του ιατρού και συγγραφέως κ. Βασίλη Κέκη, στη φιλολογική αίθουσα «Παρνασσός», επίσης.
γ) «Η Χίος μέσα στους αιώνες, Ιστορία-Τέχνη Πολιτισμός» της γλύπτριας, ζωγράφου και συγγραφέως κ. Μαίρης Παπακωνσταντίνου, η οποία έγινε στο ‘Ίδρυμα Μαρία Τσάκος’, στην Αθήνα.
δ) « Τα Σαρακοστιανά» της Μαριγούλας Δ. Κοκκίνου και Γεωργίας Σ. Κοφινά εκδόσεων «Πορφύρα», η οποία έγινε στην αίθουσα της Ενώσεων Βρονταδουσίων Αττικής.
Το Σωματείο συμμετέχει στην διοργάνωση του Συνεδρίου της Euroclassica-Ομηρικής Ακαδημίας, ένα παγκόσμιο φιλολογικό συνέδριο, το οποίο πραγματοποιείται κάθε χρόνο στη Χίο και αποσκοπεί στην διάδοση των ελληνικών γραμμάτων συμβάλλοντας στην ακτινοβολία του ελληνικού πολιτισμού παγκοσμίως.
Με την χορηγία μελών του και την επιμέλεια της Δέσποινας Κούτσικα το γένος Φόρου, εκδόθηκαν δύο λευκώματα με τίτλο «Η Δαντέλα στη Χίο» και «Τα Υφαντά και Λαϊκά Κεντήματα στη Χίο», όπου παρουσιάζεται η καλλιτεχνική δημιουργία της Χιώτισσας υφάντρας και κεντήστρας, κυρίως μέσα από εικόνες και όπου καταγράφονται πολιτιστικά και κοινωνικά στοιχεία για το νησί και συντελούν στην διατήρηση και συνέχιση της Υφαντικής Λαϊκής και Χιώτικης Τέχνης, η οποία αποτελεί σημαντικό τμήμα της χιώτικης παράδοσης και η οποία, ενώ ενσωματώνει τη λαϊκή δημιουργία και καλλιτεχνική έκφραση, την ίδια στιγμή, με περίτεχνο τρόπο εμπλέκεται με το λόγιο πολιτισμό του νησιού, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό και άξιο αναφοράς συνονθύλευμα. Η Δέσποινα Φόρου-Κούτσικα υπήρξε εκ των ουσιαστικών υποστηρικτών του έργου του Σωματείου, με ηθική και οικονομική προσφορά.
Το Σωματείο «Γυναικείος Σύνδεσμος Οι Φίλοι του Χιώτικου Χωριού» έχει βραβευθεί πέντε φορές: το 1995 με Εύφημο Μνεία από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου στη Χίο για την εξαιρετική αρωγή του με τη δωρεά της Καρραδείου Οικοκυρικής Σχολής και του Οικοτροφείου αυτής, το 2001 με έπαινο «Νησίδες Ποιότητος Συλλογικής Δράσης» από την Κίνηση Πολιτών και το Σώμα Ελληνίδων Οδηγών, τον Δεκέμβριο 2003 από την Τάξη των Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών της Ακαδημίας Αθηνών με έπαινο και τον Μάρτιο 2006 με έπαινο από την Νομαρχία Χίου.
Τον Νοέμβριο 2015 από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου με ειδική τελετή αποκαλυπτηρίων της Αναθηματικής Πλάκας Ευεργετών και Χορηγών της Σχολής Επιστημών της Διοίκησης για την χορηγία υποτροφιών για μεταπτυχιακές σπουδές και την δωρεά της Καρραδείου Επαγγελματικής Οικοκυρικής Σχολής και του Οικοτροφείου αυτής και συγκαταλέγεται στους Ευεργέτες Δωρητές και Χορηγούς του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Όλα τα μέλη του συνδέσμου εργάζονται εθελοντικά, αφιλοκερδώς, διαθέτοντας όχι μόνο τον ελεύθερο χρόνο τους, αλλά πολλάκις, στερώντας τις οικογένειές τους από την παρουσία τους για αρκετό χρονικό διάστημα. Βασικοί πόροι του συνδέσμου είναι οι συνδρομές και δωρεές μελών.